S3. E5. Dutch Expressions - Door de mand vallen

Hallo allemaal. Ik ben Kathelijn, "YourDutchCoach". In deze podcast leer je de Nederlandse taal en cultuur op een leuke en toegankelijke manier kennen. Vandaag gaan we het hebben over de Nederlandse uitdrukking: "door de mand vallen." De transcripties van mijn podcastafleveringen staan op mijn website: www.yourdutchcoach.nl.

Laten we beginnen met de betekenis. "Door de mand vallen" betekent dat je betrapt wordt — dat je ware aard of intenties zichtbaar worden, meestal op een negatieve manier. Iemand probeert bijvoorbeeld iets te verbergen of zich beter voor te doen dan hij is, maar uiteindelijk komt de waarheid naar boven. Je zou het in het Engels kunnen vergelijken met: "to be exposed" of "to be found out."

De oorsprong van deze uitdrukking is waarschijnlijk terug te voeren op de markt: als iemand iets wilde verkopen en een mand gebruikte om producten te verstoppen, dan kon die mand soms kapot gaan — en dan viel de inhoud eruit. Letterlijk én figuurlijk valt iemand dan 'door de mand'. De inhoud, datgene wat verborgen had moeten blijven, wordt zichtbaar.

Hoe gebruik je deze uitdrukking in het dagelijks leven? Stel, iemand zegt dat hij een expert is in financiën. Tijdens een overleg blijkt dat hij eigenlijk weinig weet van het onderwerp. Dan zou je kunnen zeggen: "Hij viel behoorlijk door de mand." Of stel, een leerling doet alsof hij zijn huiswerk heeft gemaakt, maar als de docent doorvraagt, blijkt dat hij niks heeft gedaan. Ook dan kun je zeggen: "Hij viel door de mand."

Een ander voorbeeld: Iemand liegt tegen zijn partner over waar hij was, maar wordt later geconfronteerd met bewijs. Dan is hij 'door de mand gevallen'. Het is dus een uitdrukking die vaak verwijst naar het moment waarop een leugen of misleiding uitkomt.

Je kunt het ook over jezelf zeggen, als je bijvoorbeeld probeert te bluffen, maar mensen het meteen doorhebben. "Ik probeerde net te doen alsof ik wist waar het over ging, maar ik viel direct door de mand."

Het is een uitdrukking met een vrij negatieve lading. Het gaat vaak om situaties waarin iemand iets te verbergen heeft, en waarin eerlijkheid uiteindelijk toch boven komt drijven. Tegelijk is het ook een les: probeer jezelf niet anders voor te doen dan je bent, want vroeg of laat val je door de mand.

Dus, de volgende keer dat je iemand iets ziet doen wat niet helemaal klopt — en het komt uit — dan weet je: hij of zij is door de mand gevallen. En hopelijk gebeurt het jou niet te vaak!

Je kunt de uitdrukking oefenen door de volgende zinnen te herhalen. Ik zeg de zin telkens voor en jij herhaalt de zin.

Is hij nou weer door de mand gevallen?

Ze deed alsof ze alles wist, maar viel door de mand.

Ik probeerde het te verbergen, maar ik viel door de mand.

Hij valt altijd vroeg of laat door de mand.

We hebben hem betrapt — hij viel echt door de mand.

Als je niet eerlijk bent, val je uiteindelijk door de mand.

Ze dacht dat niemand het zou merken, maar ze viel toch door de mand.

Bedankt voor het luisteren naar deze aflevering van "YourDutchCoach." Als je vragen hebt of suggesties voor toekomstige afleveringen, laat het me dan weten. Tot de volgende keer, en veel succes met het leren van de Nederlandse taal!